e. Manisa Müzesi

Muradiye Külliyesi’nin medrese bölümü düzenlenerek, 1937 yılından itibaren Manisa Müzesi olarak kullanılmaya başlanmıştır. Eserleri depolayacak ve sergileyecek daha fazla alana ihtiyaç duyulması sonucu 1972 yılında imarethane, müzenin arkeoloji seksiyonu olarak düzenlenmiştir.
Seksiyondaki eserlerin tamamı Lydia bölgesi höyük yerleşmeleri ile, Sardes "Salihli", Philadelphia "Alaşehir", Thyateira "Akhisar", Julia-Gordos "Gördes", Saittai "Demirci", Apollonis "Mecidiye-Akhisar", Magnesia Ad Sipylus "Manisa", Stratonikeia-Hadrianopolis "Siledik-Kırkağaç", Nakrasa "Bakır-Kırkağaç", Attalia "Selçikli-Akhisar", Daldis "Kemer-Salihli", Tabala "Yurtbaşı-Kula", Aigai "Manisa", Kharakipolis "Çağlayan-Gördes", Maioneia "Menye-Kula" vs. gibi antik şehirlerden gelmiştir.
İmarethanenin revakları altında; Anadolu'da ilk çağlardan beri tapılan Bereket Tanrıçası Kybele ve Athena, Dionysos, Hermes gibi tanrıların kült heykelleri ile portre özelliği gösteren Roma Devri heykel ve büstleri sergilenmektedir
Bizans eserleri arasında Meryem-İsa, meleklerden Cebrail ve Mikail'in mermer rölyefi, Sart'taki tonozlu mezardan getirilmiş tavus kuşlu mezar freski, gümüş İncil muhafazası ve çeşitli Hıristiyanlık sembolleri ile değişik tür kandiller, devrinin özelliklerini en iyi şekilde yansıtır bir düzenleme içinde sergilenmiştir.
Müzenin heykel salonunda; sinagog mozaiklerinin yanı sıra Aphrodite, genç kız, genç atlet heykelleri, döneminde yararlılık göstermiş ve şehir meclisleri tarafından onurlandırılmış kadın ve erkeklere ait büyük boy heykeller ve mitolojide önemli yer tutan öykülere ait kompozisyonların yontuları sergilenmektedir.
İ.Ö. 25000 yıl önce bölgede yaşayan homo sapiens türü insana ait fosil ayak izlerinden başlayan belgelerin sergilendiği diğer bir salonda ise, bölgenin prehistorik yerleşmelerinden gelen ve Tunç Çağı ölü gömme kültürünün en güzel örnekleri olarak bilinen gaga ağızlı ve üç ayaklı seramik kaplar ve rytonlar ile bölgenin erken çağlardaki ibadet biçimlerini ve tanrı fikirlerini yansıtan mermerden yapılmış idollerin türlü versiyonlarını, Miken Devrini temsil eden önemli bir grup (psykter, amphora, kyliks, değişik bronzdan silahlar) oluşturan eserler ve Klozomenai kentine ait pişmiş toprak lahitleri ve küçük buluntuları görmek mümkündür.
Muradiye Külliyesi'nin medrese kısmı, günümüzde Anadolu Türk sanatından örneklerin sergilendiği bir seksiyon olarak düzenlenmiştir. Saruhanlılar, Osmanlılar ve Cumhuriyet dönemlerine ait askerî, dinî ve sivil hayatta kullanılan eşyanın sergilendiği seksiyondaki en erken tarihli eser Manisa Ulu Camii'nin minberine ait ahşap kapı kanatlarıdır. Kündekarî (geçme) tekniği ile ceviz ağacından yapılmış kapı kanatlarındaki ahşap oyma ve fildişi kakma sanatının mükemmelliği yanında, "Yusufoğlu Fakih"in desenlerine göre Daki Oğlu Mehmet'in yaptığına dair bir kitabenin de yer alması esere tarihî bir belge olma niteliğini de kazandırmaktadır. Anadolu Türk sanatında özellikle XVI. yüzyılda zirveye ulaşan çini sanatından örneklerin, sırmalı simli kumaş işlemeciliğinden parçaların, XVII-XVIII. yüzyıllara ait yazma eser ve yazı aletlerinin yer aldığı vitrinler , ziyaretçilerin ilgisini en çok çeken sergilerdir. 1965 yılında Topkapı Sarayı Müzesi'nden naklen gelen eserler de XIX. yüzyıl saray yaşamına ilişkin bilgi vermeleri bakımından önem taşır. Bunlar arasında sultanın huzuruna çıkan herkesin el etek öpemeyeceği, fakat tahtın kenarlarından sarkan "taht kuşakları"nın öpülebileceğini gösteren atlas kuşaklar ile Türk dokuma sanatının özgün örneklerinden bir kumaşın dikimi ile bütün vücudu içine alan sultanın tıraş önlüğü; altın sırma işlemeli hamam havluları; her yıl hac mevsimi öncesinde Kabe'nin bakım ve onarımında harcanacak paraların toplandığı "sure kesesi" izleyenlerin dikkatini çekmektedir. File örgülü çelik zırh, altın desenli miğfer ve dizlik, gergedan derisinden kalkan, okçuluğa ait yay, yüksük, bileklik ile sedef-kemik kakma süslemeli tüfeklerle savaş edevatının yanı sıra her birinde sahibinin ve ustasının isimleri yazılı çelik kılıçlar müze koleksiyonunun nadir eserlerini teşkil ederler
Saray eşyası, dini eserler ve askeri silahlar dışında Batı Anadolu'nun zeybeğini süsleyen gümüş takılar ve başlıkların süsü oyalı yemeniler ile Türk kadınının yetenek ve zevkinin birer simgesi olan el işi örtüler, peşkirler ve giysiler müzece tümü sergilenemeyen değerler hazinesidir.

f. Eğitim
Manisa’da eğitim hizmet ve faaliyetlerinin bilinen tarihini Saruhanoğulları dönemine dayandırmak mümkündür. İlin ilk eğitim kurumu, İshak Bey tarafından 1378 yılında Ulu Camii Külliyesi içinde yaptırılan Ulu Camii Medresesi’dir. Bunun dışında 1410-1595 yılları arasında yaptırılan 4 medrese, 9 sıbyan mektebi ve 1 darülkurra ilin eğitim hayatının öncü kurumları olmuştur. Manisa’da 20. yüzyıl başında özel okulların açıldığı ve kız öğrencilerin de eğitim gördüğü okulların olduğu bilinmektedir.
1927 yılındaki eğitim istatistiklerine göre Manisa’da 133 ilkokul ve 12.200 öğrenci mevcudu bulunmaktadır. 2000 yılı başında ise toplam 656 ilköğretim okulunda 172.462 öğrenci eğitim ve öğrenimini sürdürmektedir. 2003-2004 ilköğretim yılı verilerine göre ise Manisa ilinde 856 ilköğretim okulu ve lisede toplam 218.525 öğrenci bulunmaktadır. İlçelere göre okul, derslik, öğrenci ve öğretmen sayıları tabloda belirtilmiştir.

İlçelere ve Okul Türlerine Göre Okul,Derslik,Öğrenci,Öğretmen Sayıları
İlçeler Okul Sayısı Derslik Sayısı Öğrenci Sayısı Öğretmen Sayısı
Toplam İlköğretim Lise Toplam İlköğretim Lise Toplam İlköğretim Lise Toplam İlköğretim Lise
Merkez 122 98 24 1397 1053 344 52393 39713 12680 2405 1588 817
Ahmetli 15 14 1 93 79 14 2541 2199 342 115 91 24
Akhisar 113 99 14 869 687 182 24203 19386 4817 1105 768 337
Alaşehir 88 76 12 600 471 129 16278 13129 3149 682 486 196
Demirci 65 56 9 447 340 107 8549 6786 1763 391 281 110
Gölmarmara 7 6 1 118 100 18 2932 2542 390 111 93 18
Gördes 43 38 5 233 181 52 5374 4455 919 220 162 58
Kırkağaç 37 32 5 268 215 53 6778 5569 1209 287 199 88
Köprübaşı 10 9 1 83 64 19 1627 1363 264 76 57 19
Kula 41 36 5 330 260 70 8020 1331 6689 307 236 71
Salihli 97 81 16 876 715 161 26634 20106 6528 1190 818 372
Sarıgöl 30 28 2 264 235 29 4762 4117 645 239 202 37
Saruhanlı 41 38 3 400 359 41 9043 7706 1337 402 302 100
Selendi 41 39 2 188 156 32 4569 3921 648 188 144 44
Soma 46 37 9 499 359 140 17999 13665 4334 700 483 217
Turgutlu 60 45 15 799 602 197 26823 18841 7982 1073 711 362
Toplam 856 732 124 7464 5876 1588 218525 164829 53696 9491 6621 2870

Manisa’da 116 özel öğretim kurumunda, toplam 24.885 öğrenci eğitim görmektedir.

-Celal Bayar Üniversitesi
11 Temmuz 1992 tarihinde kurulan Celal Bayar Üniversitesi, 5 fakülte, 4 yüksekokul, 15 meslek yüksekokulu, 3 enstitü, 6 araştırma ve uygulama merkezi ile 1 araştırma ve uygulama hastanesi olmak üzere toplam 34 birimden oluşmaktadır.
 

Fakülteler
Tıp Fakültesi
İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi
Mühendislik Fakültesi
Fen-Edebiyat Fakültesi
Demirci Eğitim Fakültesi

Enstitüler
Fen Bilimleri Enstitüsü
Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Sosyal Bilimler Enstitüsü

Yüksek Okullar
Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu
Sağlık Yüksek Okulu
Tütün Eksperliği Yüksek Okulu
Uygulamalı Bilimler Yüksek Okulu
Meslek Yüksek Okulları
Ahmetli Meslek Yüksek Okulu
Akhisar Meslek Yüksek Okulu
Alaşehir Meslek Yüksek Okulu
Demirci Meslek Yüksek Okulu
Gölmarmara Meslek Yüksek Okulu
Gördes Meslek Yüksek Okulu
Kırkağaç Meslek Yüksek Okulu
Köprübaşı Meslek Yüksek Okulu
Kula Meslek Yüksek Okulu
Salihli Meslek Yüksek Okulu
Sarıgöl Meslek Yüksek Okulu
Saruhanlı Meslek Yüksek Okulu
Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu
Soma Meslek Yüksek Okulu
Turgutlu Meslek Yüksek Okulu

 Araştırma ve Uygulama Merkezleri
Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi (Üniversite Hastanesi)
Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi
Bilgisayar Araştırma ve Uygulama Merkezi
Çevre Sorunları Araştırma Merkezi
Mahalli İdareler Araştırma ve Uygulama Merkezi
Manisa ve Yöresi Türk El Sanatları Araştırma ve Uygulama Merkezi
Manisa ve Yöresi Türk Tarihi ve Kültürünü Uygulama ve Araştırma Merkezi
Yabancı Diller Araştırma ve Uygulama Merkezi
Lie Grubu Araştırma ve Uygulama Merkezi
 

Akademik Personel Sayıları
Profesör 45
Doçent 56
Yardımcı Doçent 196
Öğretim Görevlisi 129
Okutman 51
Araştırma Görevlisi 413
Uzman 38
Toplam 928
Öğrenci Sayıları
Örgün Eğitim Öğrenci Sayısı 11.255
II. Öğretim Örenci Sayısı 8.571
Lisansüstü Öğrenci Sayısı 1.109
Toplam 20.935

g. Spor
Manisa’da sportif faaliyetlerin sistemli, düzenli ve teşkilatlı biçimde başlangıcı 1923 yılında kurulan “İdman Cemiyeti Manisa Mıntıkası” adlı dernek ile başlamıştır. Kuruluş daha sonra “Türk Spor Kurumu” adını almış, 1938 yılında da “İdman Cemiyetleri İttifakı” adıyla resmi bir kuruma dönüştürülmüştür.
Cumhuriyet Dönemindeki ilk spor kulüpleri ise 1924 yılında Manisa esnaflarınca kurulan “Manisa Esnaf Birliği” ve “İdmanyurdu Gençlik Kulübü”dür. Daha sonra kurulan birliklerle 1932 yılında spor kulübü sayısı 11’e ulaşmıştır. Cumhuriyet öncesinde cirit ve güreş gibi geleneksel dallarla sınırlı olarak yapılan sportif etkinliklere, daha sonra ağırlıklı olarak futbol da katılmıştır. Halkevi’nin spor çalışmalarına başlaması ile ilde dağcılık, kayakçılık, tenis gibi spor dalları da yaygınlaşmıştır.
Manisa genelinde toplam 155 adet tescilli spor kulübü bulunmaktadır. Bunların 104’ü amatör kulüp, 5’i profesyonel, 40’ı müessese, 6’sı ihtisas kulübüdür. Kulüplerin büyük çoğunluğu futbol branşındadır.
Profesyonel futbol liginde yer alan Vestel Manisaspor 2004-2005 sezonunu başarıyla tamamlayarak, tarihinde ilk kez Süper Lig’e yükselmiştir. 1931 Yılında Ahmet Nuri Aksüyek yönetiminde, Sakaryaspor adı ile kurulan siyah beyazlı takım, Türk futboluna sayısız futbolcu yetiştirmiştir. Takım, 1965 yılında yapılan genel kurulla Sakaryaspor adını terk ederek Manisaspor adını almıştır.

Türkiye 2.ligindeki ilk profesyonel ekiplerinden olan siyah beyazlılar 17 yıl boyunca 2. ligde mücadele etmiştir. Kuruluşundan 1994 yılına kadar tam 30 yılı profesyonellikle geçiren siyah beyazlılar üç kez düştükleri ligden, kısa aralıklarla 2. lige yeniden yükselme imkanı bulmuşlardır.

Manisaspor 1999 sezonu ikinci devresinde olağan üstü yapılan kongre ile Cengiz Ergün Başkanlığında yönetim göreve başladı. Belediye, Valilik, Kamu kuruluşlarının desteği ile 2000-2001 sezonunda Vestel’in desteğini alarak Ahmet Nazif Zorlu ile iki yıllık protokol imzalayan Cengiz Ergün Yönetimi, lig üçüncülüğünü elde ederek yeni statü gereği Türkiye 2.ligi B Grubuna yükseldi. Vestel Manisaspor 2002-2003 futbol sezonunda ligi 8. sırada tamamlamıştır.

2003-2004 sezonuna da büyük bir bütçeyle giren Vestel Manisaspor teknik direktör olarak Mustafa Denizli ile anlaştı. Büyük transferler gerçekleştirerek Süper Ligin kapısından döndü ve ligi 4. sırada bitirdi. Vestel Manisaspor, 2004-2005 sezonunda, Levent Eriş teknik direktörlüğünde ligin bitimine 3 hafta kala Süper Lig’e çıkmıştır.

h. Manisa Tarzanı
Manisa Tarzanı adıyla yaygın bir üne kavuşan Ahmeddin Carlak (Ahmet Bedevi), 1899 yılında Irak’ın Samarra kentinde doğdu. Cumhuriyet döneminde Manisa’ya gelerek, Manisa Belediye’sinde bahçıvan yardımcısı olarak işe başladı. Manisa’yı yeniden yeşillendirmek için var gücüyle çalıştı. Ağaç dikip yetiştirmeyi kutsal bir görev olarak algıladı. Yaz kış siyah bir şort ve ayağında lastik ayakkabıları ile şehrin sokaklarında, Spil Dağı’nda dolaştı. Her öğle vaktinde Topkale’deki topu ateşleyerek, günün o saatini duyurmayı görev saydı.

Manisalı kızlara, kente gelen sanatçılara çiçek sunan ilk oydu. Spil Dağı’na çadır kuran Yörüklerin kızlarına boncuk armağan etmeyi, çocuklara akide şekeri dağıtmayı, yoksullara gizlice para yardımında bulunmayı hiç ihmal etmedi.

Spora, sinemaya ve okumaya düşkündü. Ulusal bayramlarda göğsüne bağladığı palmiye yaprağı üzerine istiklal madalyasını takarak katılır, bundan büyük gurur ve sevinç duyardı. Efsanevi yaşamıyla hep ilgi odağı oldu. Özgür bir yurttaş olarak yaşamayı temel ilke saydı. Kent sevgisiyle kent adına çalıştı, adı Manisa ile özdeşleşti.

Manisa Tarzanı 31 Mayıs 1963 tarihinde gözlerini yaşama yumdu. Görkemli bir cenaze töreniyle çok sevdiği Manisa’da toprağa verildi. Doğa ve ağaç sevgisinin simgesi, çevreciliğin önderi olarak iz bıraktı. Anısına kitaplar, makaleler, şiirler yazıldı; Manisa’ya anıtları dikildi, filmi çevrildi.