c. El
Sanatları
c.1
Halı Dokumacılığı
13. yüzyılda
Manisa yöresine yerleşmeye başlayan Yörük ve Türkmen boyları, göçebelikten
yerleşik düzene geçtikten sonra gelenek ve göreneklerini korumuş, halı ve kilim
dokumacılığını sürdürmüşlerdir. 17. ve 18. yüzyılda Batı Anadolu’nun en önemli
merkezleri Yunt Dağları bölgesi, Kula, Gördes ve Demirci’dir.
Yuntdağı Halıları
Genel olarak 26x33 düğüm sıklığında olan eski Yuntdağı halılarında ana renkler
koyu kırmızı, koyu mavi ve deve tüyü rengidir. Atkı ve çözgüleri yün olan
halıların baş ve son uçları gevşek bir kilim dokuması ile bitirilmiştir. Yörede
desenlerine göre deve boynu, yeşil baş ve düz biçim olarak isimlendirilmiş
başlıca üç çeşit halı dokunmaktadır. Bordürler çınar yaprağı, rozet ve eli
belinde gibi motiflerle bezelidir. Mihrap içleri çiçek saksısı, badem çiçeği,
sekiz köşeli yıldız, çoban aynası ve eli belinde motifleri ile doldurulmuştur.
Mihrabın altında içleri rozetler ve geometrik bezemelerle süslü sandık motifleri
yer alır.
Gördes Halıları
17. ve 18. yüzyılda, Avrupa ve Amerika’da seccade ile eş anlamda kullanılan
Gördes oldukça tanınmıştır. Halı dokumacılığında Türklerin yarattığı “çift
düğüm” denilen ilave tipi, halıcılıkla ilgili tüm yayınlarda “Gördes Düğümü”
olarak geçmektedir. Gördes, halılardan çok seccadeleri ile ün kazanmıştır.
Seccadelerin en belirgin özelliği mihrap kemeridir. En sevilerek kullanılan
motifler, ibrik, kandil ve çiçek demetleridir. İbrik temizliği, kandil ilahi
ışığı, çiçek demeti cenneti ifade eder. Gördes seccadelerinde koyu kırmızı ve
koyu mavi temel renklerdir.
Kula Halıları
Kula halılarında Gördes düğümü kullanılmıştır. Ana renk sarı ve mavinin
tonlarıdır. Ayetlik ve tabanlık panolarında stilize hayvan figürlerine
rastlanır. Bordürler geniştir ve lale, karanfil, sümbül gibi çiçeklerden oluşmuş
buketlerle bezemiştir.
c.2 Çömlek Yapımı
Güveç, neolitik
geleneğin bir devamı olarak kadınlar tarafından elde üretilmektedir. Demirköprü
Baraj yolu üzerinde, içte dağlık alanda yer alanda yer alan Gökeyüp, geleneksel
mimarinin iyi korunduğu bir beldedir. Erkeklerin yakındaki ocaklardan kazıp,
çıkardığı kil ve mikalı şistler köy kadınları tarafından dövülüp, toz haline
getirilmekte, yoğrulup, düz bir kalasa yerleştirilmiş küçük bir ahşap diskin
üzerinde elle, güvece ve balık pişirme kaplarına dönüştürülmektedir.
c.3 At Arabacılığı
Akhisar ilçesi 20. yüzyıl başlarında yaylı at arabası yapımında ustalaşmış
atölyeleri ve bu arabaları renk renk desenler, manzara resimleri ile süsleyen
sanatkarları ile ün yapmıştır. Günümüz değişen yaşam düzeni içinde, aslının
tamamen aynı küçük arabalar yapılmakta, bahçe ya da iç mekan dekorasyonunda
kullanılmaktadır.
c.4 Kula Çarşısı
Kula, mimarisi
ve kent dokusu ile kentsel bir sit alanıdır. Bakırcılar çarşısı, halıcılık,
keçecilik, semercilik, dericilik faaliyetleri ile birçok el sanatı varlığını
sürdürmektedir. Kula’da leblebiciliğin tarihi çok eskilere dayanmaktadır.
Leblebi üretimi, küçül el sanayisi halinde usta-çırak, bilgi ve görgüsü olarak
sistemli bir şekilde yapılmaktadır.