SALİHLİ'DE NUFUS
Kuruluş tarihi 16-17 y.y. kadar inebilen Salihli merkezi ile kuruluşu
MÖ:2000-3000 yılına giden Sart dikkatine alınabilir. Ancak nüfus hareketleri
açısından incelendiğinde Cumhuriyet öncesi ile ilgili pek fazla kaynak
bulunmamaktadır. 1831 yılı sayımına göre Sart'la beraber 500 nüfus tespit
edilebilmiştir.
Demiryolunun Salihli'den geçmesinden kurtuluş savaşına kadar nüfusun diğer
Anadolu şehirlerinden daha hızlı geliştiğini rahatlıkla söylenebilir.1893
salnamesindeki rakamlar 3000 kişiyi 1908 yılındaki rakamlar ise 4400 kişiyi
göstermektedir.
1927 yılında ise 7191 kişi kayıtlara geçmiştir. Bunu da Kurtuluş Savaşı
yıllarındaki kayıplarla azınlıkların burayı terk ettiğinde göz önüne alınırsa
1915'lerde Salihli nüfusunun en az 10.000 kişi olduğu gibi yüksek bir rakam
olduğu kanaatine varılabilinir. Türkiye'de iç göçlerin hızlandığı 1950'lerden
sonra Salihli'de hızla göç alan bir merkez konumuna gelmiştir. Bununla birlikte
Yugoslavya ve Bulgaristan'daki zulümden kaçıp Salihli'ye gelenlerin yanında Çin
zulmünden kaçanlarda Salihli'ye yerleşmişlerdir.
1985 -1990 nüfus sayımları dikkate alınıp artış hızına bakıldığında 1995
itibariyle nüfusu yaklaşık 170.000 civarında olup bunun % 60 oranındaki kısmı
ilçe merkezinde olduğunu görebiliriz.
Son yapılan kasım 1997 itibariyle Salihli'nin nüfusu genel olarak 143.956
dır.Bunun şehir merkezindeki sayısı ise 79.837 olup
diğer kısmı ise 64.119 kişi ile belde ve köylerin nüfusudur.
NÜFUS HAREKETLERİ
Salihli bir köy olarak kurulduğundan bu yana sürekli göç almıştır.Günümüzde de
almaya devam etmektedir. Bugün Salihlili diyebileceğimiz kentin asıl
yerleşiklerini bulmak ve saptamak zor olmaktadır.
Salihli'nin bulunduğu bölge (Gediz havzası) Osmanlı döneminde her zaman
aşiretlerin konakladıkları, sonradan yerleştikleri veya iskan edildikleri bir
yerdir. Bu uzun süre içerisinde, özellikle 17.yy. dan sonra kayda değer nüfus
hareketleri görülmüş,son olarak 19.yy da ve 20.yy. başlarında Kafkasya'dan ve
Avrupa'dan alınan göçler söz konusu olmuştur.
Salihli civarına yerleşen aşiretlerin kurdukları köylere verdikleri adla
yaşayanlarına rastlamak bugünde mümkündür. Sözgelimi Karayahşi, Araplı, Burhan,
Beylikli, Çökelek, Eldelek, Donbaylı, Durasıllı, Sindel v.b.
Ayrıca yöreye yerleşip ismini vermeyen ya da günümüze ismi ulaşamayan veya
değişen birçok aşiretler de vardır. (Sığıralcısı, Bayındırlı, Karatekeli,
Kuşdoğanlı, Kaçar, Taras, Karakeçili vb.)
19.yy.da aşiretlerin Salihli'ye son iskanında Karatekeli ve Karasığıralcısı aşiretlerinin yerleştirildiğini ve 1890 yılında Bulgaristan'dan gelen Türklerin Salihli yakınlarında Yılmazköyü kurduklarını öğreniyoruz.
Yine bu yy.da II.Abdülhamit zamanında bazı aşiretlerin ve Kırım'dan gelen
Çerkezlerin Salihli'ye Kırveli mahallesi ve
Süleymaniye Köyü'ne iskan edildikleri görülmektedir.
Salihli'nin 19.yy.daki nüfusunda sürekli artan Rumlar yanında az sayıda Ermeni
ve Yahudi varlığı bilinmektedir.
20 yüzyılda Salihli göç almaya devam etmiştir. Nüfusuna yeni etnik guruplar
eklenmiştir. içinde bulunduğumuz yy.ın ilk yarısında daha az, ikinci yarısında
daha çok olmak üzere Balkan ülkelerinden gelen Türkler bugün Salihli nüfusunda
önemli bir paya sahip olmuşlardır. Sayı olarak Romanya ve Yunanistan kaynaklılar
az Yugoslavya ve Bulgaristan göçmenleri daha çoktur.
Bulgaristan göçmenleri toplu olarak (361 hane) geldikleri 1951 yılında, Toprak
-iskan Genel Müdürlüğü'nce Kurtuluş mahallesinde yaptırılan evlere
yerleştirilmişlerdir. Gelenler doğrudan Salihli'ye gelmemiş, çok kısa süre
kaldıkları Eskişehir, Bursa, Samsun gibi ilk iskan yerlerinden sonra buraya
yerleşmişlerdir.
Kent içinde 1950 öncesi ve sonrasında gelen Bulgaristanlı göçmenlere
rastlanıyorsa da sayıları 1951 yılında gelenler kadar çok değildir.
Yugoslavya göçmenlerinin ilk gelişi 1925'li yıllara rastlamaktadır.1955 yılına
kadar çok seyrek ve az sayıda olan göçler 1955-1963 yılları arasında yoğunluk
kazanmıştır. Bu yıllarda 30-40 hane serbest göçmen şeklinde geldikleri
belirtilmektedir. Gerek Bulgaristan gerekse Yugoslavya göçmenlerinin yerleşmek
üzere Salihli'yi seçmelerindeki en önemli etken, 1950-1960 yılları arasında
Demirköprü barajının yapımı esnasında işçiye duyulan gereksinimdir. Ayrıca daha
önce buraya yerleşenlerin Salihli'deki tarımsal imkanların son derece elverişli
olduğunu yakınlarına bildirmeleri, göçmen nüfusun burayı tercih
etmesinde önemli bir rol oynamıştır.
Çalışan göçmenlerden çok azı, maddi geliri yükselenlerin bir kısmı buradan
ayrılmışlardır.Kentin nüfus hareketliliğinde söz sahibi olan bir diğer etnik
gurupta "Türkistanlılar" olarak tanınan kazak Türkleridir. 1954-1955 yıllarında
Salihli'ye yerleştirilen kazak Türkleri, Kurtuluş Mahallesindeki göçmen evlerinde
oturmaktadırlar. Daha sonraki yıllarda bir bölümü İstanbul başta olmak üzere
büyük kentlere göçen Türkistanlılar, ilk geldiklerinde 140 hane iken (TÜRKDOĞAN
-1968) bugün 80-90 hane civarındadırlar.
Salihli nüfusuna 1950'lerden sonra Kula'lılar başta olmak üzere,yakın ilçelerden
ve köylerden gelenler ile son yıllarda 1970 lerden itibaren doğu illerinden
(Bitlis, Erzurum, Kars, Tunceli, Ağrı, Muş vb.) göç edenler kentteki nüfus
hareketliğinin son yaratıcılarıdır.
Salihli ekonomisinin canlılığı, gelişmekte olan sanayii ve verimli tarım
topraklarına sahip olma niteliği ile geçmişte olduğu kadar, günümüzde de göç
almaya devam etmektedir.
Salihli kenti hemen hemen dışarıya göç vermemektedir. Ekonomik gücünün artmasına
bağlı olarak büyük kentlerde yaşama isteğiyle İzmir, istanbul, Ankara gibi
kentlere yerleşen ihmal edilebilir sayıdaki ailelerin dışında 1960'lı yıllarda
yurtdışına (Özellikle Almanya ve Fransa) çalışmaya gidenlerin çoğunun geri dönüş
yaptığı da sanılmaktadır.